Jakie czynniki związane z porami skórnymi wpływają na pojawienie się trądziku?

Wstęp

Trądzik jest jedną z najczęstszych chorób skóry, która dotyka zarówno młodzież, jak i dorosłych. Choć przyczyn powstawania trądziku jest wiele, to jednym z ważniejszych czynników są pory skórne. Pory stanowią otwory mieszka włosowego na powierzchni skóry i pełnią funkcję wydzielniczą oraz regulują temperaturę ciała poprzez produkcję sebum.

Istnieją różne rodzaje porów skórnych: małe, duże i rozszerzone. W przypadku osoby z trądzikiem, często obserwuje się występowanie porów rozszerzonych w okolicach twarzy (zwłaszcza na nosie), ramion i pleców. Powiększone pory są szczególnie wrażliwe na zapalenia spowodowane przez bakterie Propionibacterium acnes.

Każda osoba ma inną liczbę porów skórnych – średnio człowiek posiada ich około 5 milionów! Jednak nie tylko liczba porów wpływa na tworzenie się trądziku – istotny jest także ich kształt oraz kondycja. Niekiedy może dochodzić do nadprodukcji sebum oraz złuszczania naskórka, co prowadzi do zapchania ujść mieszkowych i pojawienia się tzw. grudek, czyli początkowych zmian trądzikowych.

Jakie czynniki związane z porami skórnymi wpływają na pojawienie się trądziku? O tym więcej w dalszej części artykułu.

Co to jest trądzik?

Trądzik to choroba skóry, która występuje zwykle w okresie dojrzewania. W wyniku nieprawidłowego działania gruczołów łojowych dochodzi do nadprodukcji sebum, które zatyka pory skórne. Z kolei bakterie aktywujące się na powierzchni skóry powodują stan zapalny i tworzenie się charakterystycznych wykwitów – zaskórników, grudek oraz krostek.

Trądzik może dotyczyć różnych obszarów ciała, ale najczęściej pojawia się na twarzy, plecach oraz klatce piersiowej. Choroba ta ma duży wpływ na jakość życia pacjentów – nie tylko ze względu na problemy estetyczne (np. blizny pozostające po trądziku), ale również przez negatywny wpływ na samopoczucie i pewność siebie.

Istnieją różne rodzaje trądziku:

• trądzik pospolity – najczęstsza forma choroby; objawy obejmują m.in. zaskórniki zamknięte i otwarte oraz zmiany zapalne;
• trądzik różowaty – charakteryzuje się rumieniem i obrzękiem skóry; często występuje u osób w starszym wieku;
• trądzik różowaty młodzieńczy – występuje u dzieci i młodzieży; objawy obejmują zaczerwienienie skóry oraz drobne krostki;
• trądzik grudkowo-krostkowy – charakteryzuje się głębszymi zmianami zapalnymi, które mogą pozostawiać blizny.

Leczenie trądziku wymaga czasu i wytrwałości. W przypadku łagodnych postaci choroby można stosować preparaty dostępne bez recepty (np. kremy, żele czy płyny o działaniu złuszczającym). W przypadku cięższych postaci trądziku konieczna jest wizyta u dermatologa, który dobierze odpowiednie leki doustne lub na receptę.

Jakie czynniki wpływają na powstawanie trądziku?

Trądzik jest chorobą skóry, która zwykle pojawia się w okresie dojrzewania, ale może występować również u dorosłych. Powoduje go zapalenie mieszków włosowych oraz gruczołów łojowych. Wiele czynników może wpływać na pojawienie się trądziku.

Nadprodukcja łoju

Gruczoły łojowe produkują sebum – naturalny olej, który nawilża i chroni skórę. Jednakże nadmiar sebum może prowadzić do zablokowania porów skóry i utworzenia stanu zapalnego. Nadprodukcja łoju często występuje podczas okresu dojrzewania ze względu na zmiany hormonalne organizmu.

Zatykanie porów

Komórki naskórka stale odnawiają się i tworzą warstwę ochronną dla skóry. Jeśli komórki te nie są usuwane prawidłowo, mogą blokować pory oraz mieszki włosowe. Zatykanie porów może prowadzić do powstania krostek i innych zmian trądzikowych.

Bakterie Propionibacterium acnes

Bakteria Propionibacterium acnes (P.acnes) jest jednym z głównych czynników odpowiedzialnych za powstanie trądziku. P.acnes rozwija się w warunkach beztlenowych, czyli tam, gdzie nie ma dostępu do tlenu. W takich miejscach (np. zatkanie porów) bakteria ta może prowadzić do zapalenia skóry.

Czynniki genetyczne

Badania wykazują, że trądzik może mieć wpływ na czynniki genetyczne, a osoby mające bliskich krewnych z tą chorobą są bardziej narażone na jej występowanie.

Czynniki środowiskowe

Okresowa ekspozycja na promienie UV oraz zanieczyszczenia powietrza mogą przyczynić się do powstania trądziku poprzez nasilenie procesów zapalnych w skórze i pogorszenie jej kondycji.

Niska odporność organizmu

Kiedy odporność organizmu jest obniżona – np. przez stres lub brak snu – skóra jest bardziej podatna na infekcje bakteryjne i stan zapalny, co może prowadzić do rozwoju trądziku.

Porowe zaburzenia a trądzik

Pory skórne są naturalnymi otworami w skórze, przez które wychodzą włosy i wydzielina gruczołów łojowych. Kiedy pory zostają zablokowane przez nadmiar sebum (naturalnego oleju produkowanego przez skórę) oraz martwe komórki skóry, dochodzi do tworzenia się zaskórników – jednej z głównych przyczyn trądziku.

Innym rodzajem porowego zaburzenia jest stan zapalny, który powstaje na skutek infekcji bakteryjnej Propionibacterium acnes (P. acnes), żyjącej naturalnie na naszej skórze. Bakterie te rozmnażają się szybciej w obecności nadmiaru sebum i mogą prowadzić do pojawienia się stanu zapalnego oraz krost lub ropni.

Niezależnie od typu porowego zaburzenia, ważne jest utrzymanie czystości porów poprzez regularne oczyszczanie twarzy i unikanie czynników sprzyjających produkcji nadmiernej ilości sebum. Warto również zadbać o odpowiednią pielęgnację cery i stosowanie produktów przeznaczonych dla problematycznej skóry.

Nadmierna produkcja sebum

Jednym z głównych czynników wpływających na powstawanie trądziku jest nadmierne wydzielanie sebum. Sebum to naturalny tłuszcz produkowany przez gruczoły łojowe znajdujące się w skórze. Funkcją sebum jest nawilżenie i ochrona skóry przed utratą wilgoci oraz bakteriami.

Jednakże, kiedy organizm produkuje zbyt wiele sebum, może to prowadzić do blokowania porów skórnych, co sprzyja rozwojowi trądziku. Nadprodukcję sebum mogą powodować różne czynniki, takie jak:

• zmiany hormonalne (np. podczas okresu dojrzewania lub ciąży)
• stres
• dieta bogata w tłuste i wysokokaloryczne jedzenie
• nadmierne mycie twarzy lub stosowanie agresywnych kosmetyków

Aby zmniejszyć produkcję sebum i zapobiec pojawieniu się trądziku warto stosować odpowiednie kosmetyki np. te oparte na kwasach owocowych czy też retinoidach – substancjach które regulują pracę gruczołów łojowych . Ważna jest również dieta bogata w witaminy A,C,E oraz cynk który pomaga kontrolować wydzielanie sebum.

Zwiększona keratynizacja

Keratynizacja to proces, w którym komórki naskórka ulegają przemianie i zaczynają tworzyć twardą warstwę ochronną na powierzchni skóry. W normalnych warunkach, stare komórki naskórka odpadają naturalnie, a nowe pojawiają się z dołu.

Jednakże, przy zwiększonej keratynizacji, te stare komórki nie odpadają prawidłowo i gromadzą się wokół porów skóry. To prowadzi do tworzenia blokad w porach skóry – znanych jako zaskórniki lub czarne kropki – które mogą stać się zapalonymi grudkami trądziku.

Do czynników wpływających na zwiększoną keratynizację należą:

• Nadmierne używanie kosmetyków lub produktów do pielęgnacji skóry, które zawierają silne środki chemiczne (np. kwasy salicylowy lub benzoesowy)
• Choroby dermatologiczne takie jak łuszczyca czy atopowe zapalenie skóry
• Cukrzyca
• Pewnego rodzaju leki np. sterydy
• Niedobory witamin A oraz B6

Aby zmniejszyć ryzyko występowania trądziku związanego ze zwiększoną keratynizacją, należy unikać kosmetyków zawierających silne środki chemiczne oraz dbać o skórę poprzez regularnie ją oczyszczając i nawilżając. W przypadku chorób dermatologicznych lub cukrzycy, ważna jest odpowiednia opieka medyczna.

Bakterie Propionibacterium acnes

Bakterie Propionibacterium acnes są jednym z głównych czynników wpływających na powstawanie trądziku. Są to bakterie beztlenowe, które naturalnie występują na skórze każdego człowieka, zwłaszcza w okolicach gruczołów łojowych.

Kiedy dochodzi do nadmiernego wydzielania łoju przez gruczoły łojowe, bakterie te znajdują idealne warunki do rozwoju. W wyniku tego tworzą się tzw. zaskórniki zamknięte – małe czerwone krostki, mogące przekształcić się w trądzik.

Propionibacterium acnes uwalnia enzymy, które niszczą ściany mieszka włosowego i prowadzą do stanu zapalnego skóry. Powoduje to nasilenie procesu powstawania trądziku oraz pogorszenie jego stanu.

Właściwa pielęgnacja skóry może pomóc w utrzymaniu równowagi mikroflory bakteryjnej skóry i zapobiec rozwojowi bakterii Propionibacterium acnes. Stosowanie kosmetyków o właściwej formule oraz regularne oczyszczanie twarzy mogą pomóc w ograniczeniu liczby tych szkodliwych bakterii i zmniejszyć ryzyko pojawienia się trądziku.

Czynniki zewnętrzne a trądzik

Trądzik to choroba skóry, która może być wywołana przez wiele różnych czynników. Niektóre z nich są związane z wewnętrznymi procesami organizmu, takimi jak hormony czy genetyka. Jednak istnieje również wiele czynników zewnętrznych, które mogą wpływać na pojawienie się trądziku.

Zanieczyszczenie powietrza

Jednym z głównych czynników zewnętrznych powodujących trądzik jest wysoka zawartość pyłu i innych szkodliwych substancji w powietrzu. Zanieczyszczone powietrze może osadzać się na skórze i blokować pory, co prowadzi do tworzenia się krostek i stanów zapalnych.

Kontakt ze skórą

Niektóre produkty kosmetyczne lub środki chemiczne używane do czyszczenia domu mogą podrażniać skórę i prowadzić do pojawienia się trądziku. W szczególności dotyczy to produktów zawierających alkohol lub olej mineralny.

Nadmierne pocenie się

Pocenie się jest naturalnym procesem fizjologicznym organizmu mającym na celu regulację temperatury ciała. Jednak nadmierne pocenie się może prowadzić do blokowania porów i powodować pojawienie się trądziku.

Stres

Stres jest jednym z czynników wewnętrznych, które mogą wpływać na pojawienie się trądziku. Jednakże stres może również powodować nadmierne wydzielanie sebum (naturalny olej produkowany przez skórę), co z kolei prowadzi do tworzenia się krostek i stanów zapalnych.

Nieodpowiednia dieta

Istnieje wiele dowodów sugerujących, że niektóre produkty spożywcze mogą wpływać na występowanie trądziku. W szczególności dotyczy to produktów wysoko przetworzonych, bogatych w cukry proste i tłuszcze trans.

Dlatego ważne jest aby pamiętać o odpowiedniej pielęgnacji skóry oraz unikaniu czynników zewnętrznych, które mogą prowadzić do pojawienia się trądziku. W przypadku problemu warto udać się do dermatologa lub kosmetologa, którzy pomogą w doborze odpowiednich produktów oraz leczeniu choroby skóry.

Podsumowanie

Trądzik jest chorobą skórną, która ma wiele przyczyn. Jednym z głównych czynników wpływających na jego pojawienie się są pory skórne. Zatykają się one łatwo i szybko, co prowadzi do tworzenia się stanów zapalnych i wyprysków.

Istnieją trzy rodzaje porów skórnych: rozszerzone, normalne i zwężone. Największe problemy w kontekście trądziku powodują właśnie te pierwsze – ze względu na ich większą powierzchnię zanieczyszczają się szybciej niż pozostałe.

Zatykanie porów może mieć różne przyczyny. Jedną z najważniejszych jest nadprodukcja sebum – substancji produkowanej przez gruczoły łojowe, która służy ochronie skóry przed utratą wilgoci oraz przed bakteriami i wirusami.

Innymi czynnikami wpływającymi na pojawianie się trądziku są: stres, genetyka (czyli predyspozycje dziedziczne), dieta (np. spożywanie tłustych potraw czy słodyczy), nieodpowiednia pielęgnacja skóry oraz zmiany hormonalne (szczególnie u młodych ludzi).

Ważna jest regularność w dbaniu o swoją cerę – codziennie należy ją dokładnie oczyścić, ale także unikać produktów kosmetycznych zawierających substancje drażniące skórę, które mogą przyczynić się do pojawiania się trądziku.

Podsumowując: na pojawienie się trądziku wpływa wiele czynników związanych z porami skórnymi. Dlatego tak ważne jest dbanie o swoją cerę oraz unikanie czynników, które ją niszczą czy przyczyniają się do powstawania stanów zapalnych i wyprysków.

Bibliografia

1. Araviiskaia E, Dréno B (2016) The role of topical dermocosmetics in acne vulgaris. JEADV 30(Suppl. 4):1–8
2. Cunliffe WJ, Holland DB, Jeremy AH (2009) Comedone formation: etiology, clinical presentation and treatment. Clin Dermatol 27(5):415–418
3. Gollnick HPM et al (2011) Management of acne: a report from a Global Alliance to Improve Outcomes in Acne. J Am Acad Dermatol64(5 Suppl):S1–S19.
4. Katsambas AD, Dessinioti C (2007) New and emerging treatments in dermatology: acnes and rosacea. Semin Cutan Med Surg26(2):96–100.
5. Kligman AM (1963) The pathogenesis of acne vulgaris II – the role of anaerobic microorganisms.Br J Dermatol75:113–122.
6. Nast A et al (2018) S3-Leitlinie zur Therapie der Akne.PDF Available at https://www.awmf.org/leitlinien/detail/ll/013-001.html [Accessed on October2020]